Psychiatrie eerste lijn

Zinn (Zorgorganisatie In Noord-Nederland) is een VVT-instelling met intra- en extramurale zorg in Groningen, Haren en Hoogezand.

Psychiatrische problematiek onder thuiszorg cliënten komst steeds vaker voor. Onder thuiszorgmedewerkers is onvoldoende kennis over psychiatrische problematiek. Er zijn onvoldoende structurele samenwerkingsverbanden en -afspraken. Medewerkers hebben daarmee onvoldoende handvatten in de dagelijks verzorging van deze cliënten, waarmee wordt ingeboet aan kwaliteit van zorg. Naast het niet kunnen verlenen van de juiste zorg kunnen zorgverleners zich bij onbegrepen gedrag ook onveilig voelen. Doorverwijzers en betrokken GGZ-deskundigen hebben beperkt zicht op wat thuiszorgaanbieders wel/niet kunnen bieden en wat de problemen zijn die ervaren worden.

Dit project draagt bij aan het versterken van de ketenzorg rondom cliënten met psychiatrische problematiek. Activiteiten zijn gericht op:

• Kennis en expertise van een aantal psychiatrisch verpleegkundigen via Topzorg beschikbaar voor alle zorgaanbieders.
• Samenwerking/werkafspraken in de keten.
• Uniforme kwaliteitsstandaard.
• Ontwikkelen zorgpaden.
• Communicatieplan.
• Vergroten basiskennis van wijkverpleegkundigen en verzorgenden.

Projectresultaat

Onder thuiszorgmedewerkers van zorgorganisaties in de provincie Groningen bleek, dat zij steeds vaker te maken krijgen met psychiatrische problematiek bij thuiszorg cliënten. Dit werd bevestigd door een, in het kader van dit project uitgevoerde, nulmeting onder 40 thuiszorgteams. Thuiszorgmedewerkers voelen zich vaak onvoldoende toegerust om met cliënten met psychiatrische problematiek om te gaan. Dit resulteert dan in een moeizame relatie tussen medewerkers en cliënt. Daarbij hebben medewerkers ook veelal onvoldoende zicht op het netwerk en/of ondersteuning van andere betrokken professionals rondom de cliënt. De uitvoering en continuïteit van wijkverpleegkundige zorg gaat dan niet goed.

Dit project was erop gericht om thuiszorgaanbieders ondersteuning te bieden bij de zorg aan cliënten met psychiatrische problematiek. Deze ondersteuning wordt inmiddels geboden vanuit Verpleegkundige Topzorg (VT), een samenwerkingsverband van veertien zorginstellingen in de regio Noord-Nederland, met als doel kennis en expertise met elkaar te delen vanuit het uitgangspunt 'generalistisch als het kan, specialistisch als het moet'.

Vanuit VT biedt een aantal wijkverpleegkundigen psychiatrie (vanuit bij VT aangesloten zorgaanbieders) desgevraagd ondersteuning aan teams/medewerkers wijkverpleging in de regio met cliëntsituaties waarin psychiatrische problematiek de uitvoering van zorg belemmert. Het gaat dan niet om het zelf bieden van psychiatrische zorg, maar om het bieden van ondersteuning op verschillend mogelijke manieren:

• Specifiek omgangsadvies aan medewerkers/teams wijkverpleging op basis van observatie tijdens een aantal zorgmomenten bij cliënten met psychiatrische problematiek.
• Casuïstiek bespreking in teamverband t.b.v. een eenduidige benadering van de cliënt door medewerkers (waaronder grenzen bepalen).
• Teams wijkverpleging helpen om alle betrokken disciplines in een cliëntsituatie in kaart te brengen, met elkaar in contact te brengen en samenwerking te bevorderen, zoals (POH) huisarts, GGZ-medewerkers, betrokkenen sociale teams of andere betrokkenen uit het sociaal domein.
• Kennis onder medewerkers thuiszorg vergroten en deskundigheid bevorderen door het aanbieden van basisscholingen over (omgaan met) psychiatrische problematiek en/of door het faciliteren van trainingen gegeven door deskundigen van ketenpartners (waaronder Lentis, V&VN).

Tijdens de projectperiode zijn diverse documenten uitgewerkt: een visiedocument, stroomschema en infographic. Daarnaast zijn twee basisscholingen ontwikkeld die vanuit VT door de wijkverpleegkundigen psychiatrie kunnen worden aangeboden en is i.s.m. ketenpartners een aanvullend scholingsaanbod opgesteld. Op de website van Verpleegkundige Topzorg, pagina 'Psychiatrie', staan genoemde documenten en aanvullende informatie over onder andere werkwijze en bereikbaarheid beschreven. Het ontwikkelde ondersteuningsaanbod wordt via diverse gremia in de regio onder de aandacht gebracht van aanbieders wijkverpleging en ketenpartners.